Τo χωριό της Κεvτρικής Ναυπακτίας βρίσκεται στηv oρειvή ζώvη της Ναυπακτίας, σε απόσταση 55 χλμ. από τηv πόλη της Ναυπάκτoυ. Είναι χτισμένο στους πρόποδες των Ναυπακτιακών ορέων και μάλιστα κάτω από την κορυφή "Τσακαλάκι" και πάνω στην πλαγιά του γραφικού λόφου "Σύρτα" (ύψους 1300 περίπου μέτρων).
Γύρω από το χωριό υπάρχουν άλλα χωριά όπως Ανατολικά ο Ασπριάς, νοτιοδυτικά η Αναβρυτή και βόρεια η Άνω Χώρα που ήταν και είναι το κεφαλοχώρι της περιοχής.
Η έκταση του χωριού είναι 19.000 στρέμματα και έχει υψόμετρο στην πλατεία του σχολείου 1050 μέτρα. Το σχήμα του είναι εντελώς ακανόνιστο. Τα σπίτια ναι μεν είναι σκόρπια, όχι όμως μακριά το ένα από το άλλο και συνδέονται με πλήθος δρόμων γιατί η φύση του εδάφους είναι τέτοια ώστε να εμποδίζει άλλη διάταξη.
Αν υπήρχε εδώ χωριό κατά τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας ή και πριν δεν είναι γνωστό γιατί δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο. Η παράδοση αναφέρεται μόνο στην περιόδο της τουρκοκρατίας και μάλιστα στα χρόνια που ήταν πασάς στα Γιάννενα ο διαβόητος Αλή Πασάς, και που η εξουσία του έφτανε μέχρι εδώ. Κατά την εποχή αυτή ο οικισμος "Σέλλος" ήταν "Τσιφλίκι" κάποιου από το χωριό Σίμη Ναυπακτίας που λεγόταν Ξύδης. Αυτός το έδωσε πιθανόν για προίκα στον συγχωριανό του Τσώλη και τελευταία, λίγα χρόνια πριν από την Επανάσταση του 1821, άγνωστο πως, το τσφλίκι αυτό περιήλθε στον Ζαφειρόπουλο που καταγόταν από την Αμπελακιώτισσα Ναυπακτίας. Οι τσιφλικάδες, για να καλλιεργούν τα κτήματα τους, συγκέντρωναν εργάτες από τα γύρω χωριά και τους εγκατέστηναν στην περιοχή αυτή. Σιγά-σιγά οι εργάτες άρχισαν να οργανώνονται σε Κοινότητα και αποτέλεσαν έτσι το πρώτο χωριό, στο οποίο είχαν χτίσει και Εκκλησία (Άγιος Αθανάσιος). Φένεται όμως πως η ζωή τους δεν ήταν άνετη και γι'αυτό εγκατέλειψαν το Τσιφλίκι (Σέλλο) και εγκαταστάθηκαν στην τοποθεσία "Κατ'χωριό". Εκεί έχτισαν πέτρινα σπίτια σκεπασμένα με κεραμίδια. Γι'αυτό και σήμερα η περιοχή αυτή είναι γεμάτη από σπασμένα κεραμίδια. Τόσο αυτό όσο και η τοποθεσία "Φούρνος" που υπάρχει στο Σέλλο ενισχύουν την άποψη οτι εδώ υπήρχε εργαστήριο που προμήθευε το χωριό με κεραμίδια. Αργότερα, άγνωστο και για ποιούς λόγους και πότε, εγκατέλειψαν το μέρος αυτό και εγκαταστάθηκαν πιο ψηλά πάνω στη "Σύρτα". Η μετακόμιση αυτή πιθανόν να έγινε για πολλούς λόγους: α) γιατί έχει πιο πολύ νερό, β) γιατί είναι κοντά το δάσος, γ) πιθανόν να παρουσιάστηκε εδώ φοβερή αρρώστια (ίσως πανώλης).Έτσι χτίστηκε το σημερινό χωριό, η Ανδρίβιστα ή Ανδροβίστα (Κεντρική). Αυτά λέει η παράδοση. Όμως δεν αποκλείεται το χωριό να προϋπήρχε του Τσιφλικιού (Σελλου) και να είχαν εγκατασταθεί εδώ άνθρωποι που είχαν λόγους να αποφεύγουν τον Τούρκο κατακτητή.
Αρχικά το χωριό ανήκε στην επαρχία των Κραβάρων αλλά αργότερα (το 1825) περιλήφθηκε στον Δήμο Αποδοτίας και τέλος το 1861 όταν δημιουργήθηκε η επαρχία Ναυπακτίας συμπεριέλαβε και τον Δήμο Αποδοτίας. Κατά την Επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι δεν σημείωσαν σπουδαία κατορθώματα κι αυτό όχι γιατί υστέρησαν, αλλά γιατί η θέση του χωριόυ δεν ήταν κατάλληλη για λημέρι κλεφτών. Πάντως η περιοχή δίνει το παρόν σε δυο μεγάλες μάχες κατά των Τούρκων στην "Παπαδιά" (24-4-1825) και στα "Μυρμηγκιάρια" (22-10-1828).Η φιλοπατρία όμως των κατοίκων είναι τόση ώστε σε κάθε σάλπισμα της πατρίδας να τρέχουν με χαρά και να αγωνίζονται γι αυτή θυσιάζοντας πολλές φορές και την ίδια τους την ζωή. Και πεσόντες και αριστεύσαντες και παρασημοφορηθέντες κατά τους διάφορους πολέμους που διεξήγαγε η πατρίδα έχει να παρουσιάσει αυτό το μικρό χωριό.
Ιστορικές Τοποθεσίες.
Σε αυτό το κομμάτι της Ναυπακτίας υπάρχει ένα πλήθος από τοποθεσίες περισσότερο ή λιγότερο ιστορικές. Οι σπουδαιότερες από αυτές είναι οι εξής :
Σε αυτό το κομμάτι της Ναυπακτίας υπάρχει ένα πλήθος από τοποθεσίες περισσότερο ή λιγότερο ιστορικές. Οι σπουδαιότερες από αυτές είναι οι εξής :
1.ΜΥΡΜΗΓΚΙΑΡΙΑ.
Τοποθεσία που βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα του χωριού και είναι κατάφυτη από έλατα. Είναι το σύνορο ανάμεσα στην Κεντρική και την Άνω Χώρα. Στις 22-10-1828 έγινε εδώ μάχη ανάμεσα στον Ντερβέναγα των Κραβάρων Αχμέτ Ντεπεβίστα, που είχε έδρα την Μεγάλη Λομποτινά (Άνω Χώρα) και τους Έλληνες. Στην μάχη αυτή πήραν μέρος ξακουστοί έλληνες οπλαρχηγοί όπως ο Ευάγγελος Ιωάννου, ο Ιωάννης Φαρμάκης, ο Μακρυγιάννης, ο Κίτσος Τζαβέλλας κλπ. Σε αυτήν νικήθηκαν οι Τούρκοι και πολλοί σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, όσοι δε σώθηκαν, διασκορπίστηκαν. Αυτή η μάχη δεν ήταν η μοναδική που έλαβε χώρα σε αυτό το σημείο. Απλά αναφέρεται ενδεικτικά.
Τοποθεσία που βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα του χωριού και είναι κατάφυτη από έλατα. Είναι το σύνορο ανάμεσα στην Κεντρική και την Άνω Χώρα. Στις 22-10-1828 έγινε εδώ μάχη ανάμεσα στον Ντερβέναγα των Κραβάρων Αχμέτ Ντεπεβίστα, που είχε έδρα την Μεγάλη Λομποτινά (Άνω Χώρα) και τους Έλληνες. Στην μάχη αυτή πήραν μέρος ξακουστοί έλληνες οπλαρχηγοί όπως ο Ευάγγελος Ιωάννου, ο Ιωάννης Φαρμάκης, ο Μακρυγιάννης, ο Κίτσος Τζαβέλλας κλπ. Σε αυτήν νικήθηκαν οι Τούρκοι και πολλοί σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, όσοι δε σώθηκαν, διασκορπίστηκαν. Αυτή η μάχη δεν ήταν η μοναδική που έλαβε χώρα σε αυτό το σημείο. Απλά αναφέρεται ενδεικτικά.
2.ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ.
Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται νότια της θέσης Μυρμηγκιαριά και πολύ κοντά της. Είναι το μέρος όπου ταμπουρώνονταν οι κλέφτες και πολεμούσαν κατά των εχθρό της πατρίδας τους.
Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται νότια της θέσης Μυρμηγκιαριά και πολύ κοντά της. Είναι το μέρος όπου ταμπουρώνονταν οι κλέφτες και πολεμούσαν κατά των εχθρό της πατρίδας τους.
3.ΑΛΗ ΤΟ ΜΝΗΜΑ.
Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται χαμηλά στους πρόποδες του βουνού Τσακαλάκι, στο ΝΔ μέρος του χωριού. Είναι μια λάκκα (επίπεδο και γυμνό από βλάστηση μέρος), στολισμένη γύρω με καταπράσινα έλατα. Στην ρομαντική αυτή τοποθεσία σκοτώθηκα και θάφτηκε τούρκος Πασάς αλλά άγνωστο το πότε. Πιθανόν να σκοτώθηκε σε συμπλοκή των τούρκων με τους ντόπιους και να αποτελεί αυτό ένα δείγμα της συμμετοχής τους στην Επανάσταση του 1821. Το πιο πιθανό όμως είναι να σκοτώθηκε στην μάχη της Παπαδιάς (στις 24-4-1825) ή κατά την μάχη στα Μυρμηγκιάρια.
4.ΣΥΡΤΑ.
Είναι κατάφυτος με έλατα λόφος με υψόμετρο 1300 μέτρα. και βρίσκεται στο βόρειο μέρος του χωριού, στα όρια του χωριού με την Άνω Χώρα. Ήταν από τα πιο στρατηγικά σημεία του χωριού γιατί εδώ συναντιόνταν οι δρόμοι που ένωναν την Ναύπακτο με τα υπόλοιπα χωριά των Κραβάρων. Μέχρι το 1950 οπότε και η περιοχή συνδέθηκε με αυτοκινητόδρομο με την Ναύπακτο, από εδώ γινόταν η συγκοινωνία.
5.ΑΪ ΛΙΑΣ.
Η τοποθεσία αυτή είναι λόφος και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του χωριού. Είναι μια πολύ ωραία τοποθεσία που ξεκουράζει το μάτι του επισκέπτη με τμε το πυκνό δάσος από έλατα που το πλαισιώνει. Στην μαγευτική αυτή τοποθεσία υπήρχε παλιότερα εκκλησία αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία. Στα ερείπια της εκκλησίας αυτής χτίστηκε τελευταία ένα ξωκλήσι. Δυστυχώς όμως οι κάτοικοι δεν γνωρίζουν τίποτα σχετικό με αυτή την τοποθεσία. Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου έγιναν εδώ μάχες μεταξύ των χωροφυλάκων και του ΕΛ.ΑΣ.
6.ΣΤΑΥΡΟΣ.
Με το όνομα αυτό υπάρχουν τέσσερις τοποθεσίες , στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, έξω από το χωριό. Στα σημεία αυτά βρίσκονταν παλαιότερα ξύλινοι σταυροί για να προστατεύουν το χωριό από τα κακά πνεύματα ή αρρώστιες. Η τοποθέτηση των σταυρών αυτών διατηρήθηκε και μετά το τέλος του Β παγκόσμιου πολέμου, στο δε ανατολικό μέρος του χωριού υπάρχει και σήμερα ένας τέτοιος σταυρός. Η τοποθέτηση των σταυρών έχει έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα ενδεικτικό της θρησκευτικότητας των κατοίκων.
Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται χαμηλά στους πρόποδες του βουνού Τσακαλάκι, στο ΝΔ μέρος του χωριού. Είναι μια λάκκα (επίπεδο και γυμνό από βλάστηση μέρος), στολισμένη γύρω με καταπράσινα έλατα. Στην ρομαντική αυτή τοποθεσία σκοτώθηκα και θάφτηκε τούρκος Πασάς αλλά άγνωστο το πότε. Πιθανόν να σκοτώθηκε σε συμπλοκή των τούρκων με τους ντόπιους και να αποτελεί αυτό ένα δείγμα της συμμετοχής τους στην Επανάσταση του 1821. Το πιο πιθανό όμως είναι να σκοτώθηκε στην μάχη της Παπαδιάς (στις 24-4-1825) ή κατά την μάχη στα Μυρμηγκιάρια.
4.ΣΥΡΤΑ.
Είναι κατάφυτος με έλατα λόφος με υψόμετρο 1300 μέτρα. και βρίσκεται στο βόρειο μέρος του χωριού, στα όρια του χωριού με την Άνω Χώρα. Ήταν από τα πιο στρατηγικά σημεία του χωριού γιατί εδώ συναντιόνταν οι δρόμοι που ένωναν την Ναύπακτο με τα υπόλοιπα χωριά των Κραβάρων. Μέχρι το 1950 οπότε και η περιοχή συνδέθηκε με αυτοκινητόδρομο με την Ναύπακτο, από εδώ γινόταν η συγκοινωνία.
5.ΑΪ ΛΙΑΣ.
Η τοποθεσία αυτή είναι λόφος και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του χωριού. Είναι μια πολύ ωραία τοποθεσία που ξεκουράζει το μάτι του επισκέπτη με τμε το πυκνό δάσος από έλατα που το πλαισιώνει. Στην μαγευτική αυτή τοποθεσία υπήρχε παλιότερα εκκλησία αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία. Στα ερείπια της εκκλησίας αυτής χτίστηκε τελευταία ένα ξωκλήσι. Δυστυχώς όμως οι κάτοικοι δεν γνωρίζουν τίποτα σχετικό με αυτή την τοποθεσία. Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου έγιναν εδώ μάχες μεταξύ των χωροφυλάκων και του ΕΛ.ΑΣ.
6.ΣΤΑΥΡΟΣ.
Με το όνομα αυτό υπάρχουν τέσσερις τοποθεσίες , στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, έξω από το χωριό. Στα σημεία αυτά βρίσκονταν παλαιότερα ξύλινοι σταυροί για να προστατεύουν το χωριό από τα κακά πνεύματα ή αρρώστιες. Η τοποθέτηση των σταυρών αυτών διατηρήθηκε και μετά το τέλος του Β παγκόσμιου πολέμου, στο δε ανατολικό μέρος του χωριού υπάρχει και σήμερα ένας τέτοιος σταυρός. Η τοποθέτηση των σταυρών έχει έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα ενδεικτικό της θρησκευτικότητας των κατοίκων.
