Σίμου.


Η Σίμος είναι η έδρα του δήμου Πυλήνης. Απέχει 30 χιλιόμετρα από τη Ναύπακτο. Πρόκειται για ένα γραφικό κεφαλοχώρι, κτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 850 μ. στο νοτιοδυτικό μέρος του όρους Καλπάκι, της οροσειράς της Παπαδιάς. Τα περισσότερα σπίτια είναι κτισμένα με πέτρα, ενώ κάποια από αυτά έχουν χαρακτηρισθεί διατηρητέα και ανακαινίζονται.
Συνοικισμός της Σίμου είναι και ο Κάμπος Σίμου. Όλοι οι Σιμιώτες, όπως και όλοι οι κάτοικοι των κοντινών χωριών του Ευήνου ποταμού, φρόντιζαν να εξασφαλίζουν ένα κτήμα στην κοιλάδα στην ανατολική όχθη του ποταμού. Ο Σιμιώτικος κάμπος ξεκινάει από τον Εύηνο και φτάνει στους πρόποδες των βουνών Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίας Κυριακής.

Το όνομά της προήλθε από κυριώνυμο Σίμος, ο οποίος πιθανότατα να ήταν ο ιδρυτής του χωριού.

Στη Σίμου υπάγονται το Παλαιοχώρι και ο οικισμός του Κάμπου κοντά στο ποτάμι του Εύηνου.Στην περιοχή του Παλαιοχωρίου έχουν βρεθεί ίχνη αρχαίου οικισμού. Νοτιοδυτικά επίσης του χωριού στη θέση Χαϊκάλη βρίσκονται τα ερείπια παλαιού οικισμού. Η παράδοση αναφέρει ότι ο οικισμός αυτός εγκαταλείφθηκε γύρω στα 1850 εξαιτίας θανατηφόρου λοιμού που αποδεκάτισε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.Στο Σιμιώτικο κάμπο, στη θέση «Κεραμίδι», επίσης έχουν βρεθεί πήλινα αγγεία τα οποία μαρτυρούν ότι στην περιοχή υπήρχε αρχαίος οικισμός. Από τη Σίμου καταγόταν ο γνωστός οπλαρχηγός Θύμιος Ξύδης που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.

Αξιόλογο ιστορικό και αρχιτεκτονικό , διατηρητέο μνημείο είναι η εκκλησία που κτίσθηκε το 1860 και είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική ηπειρωτικού τύπου. Είναι κτισμένη με καλοπελέκητους λίθους και πρωτότυπο εντυπωσιακό καμπαναριό. Η νότια είσοδος της Εκκλησίας είναι στολισμένη με λιθοανάγλυφα. Ο μικρός αυτός ναός αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της ορεινής Ναυπακτίας. Διατηρητέα έχουν χαρακτηριστεί το κτίριο του Δημαρχείου και του Δημοτικού Σχολείου που κτίσθηκε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού.Στο βουνό «Μοναστηράκι» πάνω από τα Λουτρά Στάχτης υπάρχουν τα ερείπια μοναστηριακού συγκροτήματος της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Από αφιερωματικά έγγραφα βλέπουμε ότι στα 1810 και 1811 ήταν οργανωμένο μοναστήρι με ηγούμενο τον Παΐσιο. Σημαντικό ιστορικό μνημείο είναι η τοξωτή πέτρινη γέφυρα, η οποία κατασκευάστηκε την περίοδο της Ενετοκρατίας. Συνδέει το συνοικισμό του Κάμπου με το χωριό Στύλια στον παραπόταμο του Εύηνου Πόριαρη.

Η Σίμου την καλοκαιρινή περίοδο σφύζει από ζωή, ενώ πολλά σπίτια ανακαινίζονται και καινούργια κτίζονται. Επίσης, κάποιοι συνταξιούχοι προτιμούν να διαμένουν το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου στο χωριό και όχι σε κάποια κοντινή μεγαλούπολη.Οι αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνονται σε συνεργασία του Δήμου και των άλλων πολιτιστικών φορέων του χωριού, τους καλοκαιρινούς μήνες, καθιστούν τη Σίμου ένα από τα περισσότερο ζωντανά και δραστήρια χωριά της ορεινής Ναυπακτίας, ενώ παράλληλα η αγάπη των Σιμιωτών για τη γενέτειρά τους αφήνει πολλές ελπίδες για τη μελλοντική πορεία του χωριού.