Ελατόβρυση. Το γραφικό χωριό Ελατόβρυση βρίσκεται στο βορειότερο τμήμα της ορεινής Ναυπακτίας σε υψόμετρο 800 – 900 μέτρα. Είναι κτισμένο ανάμεσα σε δύο ορμητικούς χειμάρρους, το «Φράγκο» και την «Κόκκινη Μελίστα» που ενώνονται βόρεια του χωριού μεταξύ τους και μετά με το «Βοτσαΐτικο ρέμα» για να συναντήσουν ακόμη βορειότερα τον ποταμό Εύηνο ή «Φίδαρη». Ο πληθυσμός του χωριού είναι 108 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Ιστορία
Το όνομα «Βοϊτσά» (στον Πουκεβίλ Voοtza), δόθηκε στο χωριό από Σλάβους που είχαν εποικίσει την ευρύτερη περιοχή κατά το μεσαίωνα και σημαίνει, κατά πάσα πιθανότητα, «τόπος για βόδια». Η «Βοϊτσά» στις 9-9-1927 μετονομάστηκε σε Ελατόβρυση (ΦΕΚ 206/1927). Το νέο τοπωνύμιο οφείλεται στην πηγή «Έλατος» που βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού. Το ποίημα του «Τάκη Ελατοβρυσίτη» (Χρήστου Μπερτσιά) αναφέρει χαρακτηριστικά σε μιά του στροφή :
Βοϊτσά ήταν το όνομα του τα παλιά εκείνα χρόνια.
Σκλάβο τότε το χωριό μου Σλαύβοι το ’χανε βαφτίσει.
Δεν του ταίριαζε όμως τέτοιο δεν το ήθελε αιώνια
κι ήρθε ο Έλατος η Βρύση το όνομα του να χαρίση.
Ελατόβρυση το είπαν…
Η Ελατόβρυση μέχρι το 1914 υπήρξε πρωτεύουσα του τέως Δήμου Οφιονείας (μόνο τους θερινούς μήνες σύμφωνα με το ΦΕΚ 79/7-12-1835) που περιελάμβανε τα εξής χωριά: Γρηγόρι, Κρυονέρια, Καλλονή, Κυδωνιά, Λεύκα, Μανδρινή και Γραμμένη Οξυά. Ο Δήμος πήρε το όνομα του από τους Οφιονείς, φυλή των Αιτωλών, που κατοικούσαν στην περιοχή κατά την αρχαιότητα. Σήμερα αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αποδοτίας.
Είναι γενέτειρα του εθνικού ήρωα, οπλαρχηγού Ιωάννη Φαρμάκη και του πρωτοπαλήκαρου του Αθανασίου Διάκου και του Οδυσσέα Ανδρούτσου, Βασίλη Μπούσγου.
Ιστορία
Το όνομα «Βοϊτσά» (στον Πουκεβίλ Voοtza), δόθηκε στο χωριό από Σλάβους που είχαν εποικίσει την ευρύτερη περιοχή κατά το μεσαίωνα και σημαίνει, κατά πάσα πιθανότητα, «τόπος για βόδια». Η «Βοϊτσά» στις 9-9-1927 μετονομάστηκε σε Ελατόβρυση (ΦΕΚ 206/1927). Το νέο τοπωνύμιο οφείλεται στην πηγή «Έλατος» που βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού. Το ποίημα του «Τάκη Ελατοβρυσίτη» (Χρήστου Μπερτσιά) αναφέρει χαρακτηριστικά σε μιά του στροφή :
Βοϊτσά ήταν το όνομα του τα παλιά εκείνα χρόνια.
Σκλάβο τότε το χωριό μου Σλαύβοι το ’χανε βαφτίσει.
Δεν του ταίριαζε όμως τέτοιο δεν το ήθελε αιώνια
κι ήρθε ο Έλατος η Βρύση το όνομα του να χαρίση.
Ελατόβρυση το είπαν…
Η Ελατόβρυση μέχρι το 1914 υπήρξε πρωτεύουσα του τέως Δήμου Οφιονείας (μόνο τους θερινούς μήνες σύμφωνα με το ΦΕΚ 79/7-12-1835) που περιελάμβανε τα εξής χωριά: Γρηγόρι, Κρυονέρια, Καλλονή, Κυδωνιά, Λεύκα, Μανδρινή και Γραμμένη Οξυά. Ο Δήμος πήρε το όνομα του από τους Οφιονείς, φυλή των Αιτωλών, που κατοικούσαν στην περιοχή κατά την αρχαιότητα. Σήμερα αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αποδοτίας.
Είναι γενέτειρα του εθνικού ήρωα, οπλαρχηγού Ιωάννη Φαρμάκη και του πρωτοπαλήκαρου του Αθανασίου Διάκου και του Οδυσσέα Ανδρούτσου, Βασίλη Μπούσγου.
Στολίδι του χωριού αποτελεί το Λαογραφικό Μουσείο.
Iδρύθηκε το 2002 με πρωτοβουλία της Σπυριδούλας Πιά και τη βοήθεια των γυναικών του χωριού. Το μουσείο στεγάζεται στο πρώην Κοινοτικό Κατάστημα, το οποίο εξωραΐστηκε με οικονομική ενίσχυση του Δήμου Αποδοτίας και φιλοξενεί πολύτιμα αντικείμενα που πρόσφεραν οι κάτοικοι.
Iδρύθηκε το 2002 με πρωτοβουλία της Σπυριδούλας Πιά και τη βοήθεια των γυναικών του χωριού. Το μουσείο στεγάζεται στο πρώην Κοινοτικό Κατάστημα, το οποίο εξωραΐστηκε με οικονομική ενίσχυση του Δήμου Αποδοτίας και φιλοξενεί πολύτιμα αντικείμενα που πρόσφεραν οι κάτοικοι.
Παλιές Εκκλησίες - Ξωκλήσια:
Το Μετόχι της Παναγίας, βορειοδυτικά του χωριού. Ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Αμπελακιώτισσας Ναυπακτίας. Το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, ανατολικά του χωριού. Σε συνέλευση που έγινε στο χώρο του, κατά το δάσκαλο Θεόδωρο Γ. Παπαδογεωργόπουλο, κηρύχθηκε η Επανάσταση στη Δυτική Ρούμελη την 24η ή 25η Μαρτίου 1821. Άλλες σημαντικές εκκλησίες είναι η Αγία Τριάδα στο κέντρο του χωριού, ο Αϊ Θανάσης στην κορυφή, ο Άγιος Γεώργιος και η Παναγούλα βορειοδυτικά και ο Άγιος Χαράλαμπος στο χώρο που παλαιά υπήρχε ο Ναός της Αγίας Τριάδας.
Το Μετόχι της Παναγίας, βορειοδυτικά του χωριού. Ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Αμπελακιώτισσας Ναυπακτίας. Το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, ανατολικά του χωριού. Σε συνέλευση που έγινε στο χώρο του, κατά το δάσκαλο Θεόδωρο Γ. Παπαδογεωργόπουλο, κηρύχθηκε η Επανάσταση στη Δυτική Ρούμελη την 24η ή 25η Μαρτίου 1821. Άλλες σημαντικές εκκλησίες είναι η Αγία Τριάδα στο κέντρο του χωριού, ο Αϊ Θανάσης στην κορυφή, ο Άγιος Γεώργιος και η Παναγούλα βορειοδυτικά και ο Άγιος Χαράλαμπος στο χώρο που παλαιά υπήρχε ο Ναός της Αγίας Τριάδας.
Ανατολικά του χωριού σε μια θαυμάσια τοποθεσία γεμάτη έλατα βρίσκεται η πηγή «Έλατος» από την οποία προήλθε το όνομα του χωριού, αναβλύζει άφθονο κρύο νερό και αποτελεί τόπο έλξης των κατοίκων και πολλών επισκεπτών.
Κεντρική εκδήλωση αποτελεί το πανηγύρι στις 22 και 23 Αυγούστου στα πλαίσια του εορτασμού της Απόδοσης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οπότε πανηγυρίζει το Μετόχι της Παναγίας. Στα παλαιότερα χρόνια οι πανηγυρικές εκδηλώσεις ήταν τριήμερες. Ξεκινούσαν το πρωί μετά την καθιερωμένη λειτουργία στο χώρο του ξωκλησιού και συνεχίζονταν το βράδυ στην κεντρική πλατεία του χωριού. Στην τελευταία, πραγματοποιείται μέχρι και σήμερα το πανηγύρι και τα δύο βράδια με τη συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας και τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.
