Ελετσού.

Η Ελατού, μέχρι το 1928 είχε Σλάβικο όνομα, το οποίο πήρε κατά την επιδρομή και εγκατάσταση στην περιοχή των επικοισθέντων σε αυτή Σλάβων, και ονομαζόταν Ελετσού ή Ελετζού, που στα Σλάβικα σημαίνει ευήλιο. Η μετονομασία της σε Ελατού, η οποία πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα οφείλεται στα πυκνά ελατοδάση που την περιβάλλουν. Είναι ορεινό Ρουμελιώτικο χωριό της ορεινής Αιτωλίας υπαγόμενο στην επαρχία Ναυπακτίας του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Από τη Ναύπακτο (Έπαχτο) απέχει 49 χιλιόμετρα συνδεόμενο με ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Το χωριό είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στα κατάντη του βουνού Κερασοβούνι (Ομάλια), δηλαδή σε περιοχή ορεινή πολύπλοκη και δύσβατη με βαθιές χαράδρες και ποικίλη διαμόρφωση του εδάφους, στην οποία συντελεί η εναλλαγή του ασβεστόλιθου και του φλύσχη. Το Κερασοβούνι χωρίζει την Οφιονεία από την Αποδοτία και αποτελεί την πρώτη από τις νότιες διαδοχικές κορφές (1700μ) της οροσυστάδας των Βαρδουσίων ορέων (2510μ.), που κατά την αρχαιότητα λεγότανε Κόρακας. Στο Κερασοβούνι διακρίνουμε τη Δυτική κορφή του βουνού, που είναι άδενδρη και έχει πολύ εκτεταμένο και άδενδρο ομαλό πεδίο, εξαιτίας του οποίου ονομάστηκε «Ομαλία» και την ανατολική κορφή τον Κόκορα, που από το 1696 μ.Χ. μετονομάστηκε σε «Πύργο του Γερακάρη», εξαιτίας του ότι στην κορφή αυτή είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του ο Μπέης της Μάνης, Λιμπέριο Γερακάρης, σαν συνεργάτης των Ενετών, στην υπηρεσία των οποίων είχε προσχωρήσει. Το Κερασοβούνι συνεχίζεται προς Ν.Α. κατεύθυνση με αλυσιδωτές μικρότερες κορφές. Ανάμεσα στον Πύργο Γερακάρη και την Ομάλια σχηματίζεται το διάσελλο Χαράτσι, από το οποίο περνάει ο δρόμος που ενώνει την Αποδοτία με την Οφιονεία και τη Β.Δ ορεινή Δωρίδα. Το όνομα Χαράτσι το πήρε επί Τουρκοκρατίας, γιατί στο σημείο εκείνο λειτουργούσε ο σταθμός φορολόγησης της δεκάτης ( δηλαδή 10%) στα διακινούμενα αγαθά.Στη Δυτική κορφή του βουνού, δηλαδή την Ομάλια, σε υψόμετρο 1708μ. υπάρχει πλάτωμα που λέγεται «Νεραϊδάλωνο» στο οποίο, κατά την παράδοση, στήνανε χορό οι Νεραϊδες. Ανατολικά των Βαρδουσίων είναι η Γκιώνα (2510μ.) και ανατολικότερα αυτής η Λιάκουρα ή Παρνασσός (2457μ.) ενώ βορειότερα των Βαρδουσίων είναι η Καλιακούδα (2104μ.), η Χελιδώνα (1980) και ο Τυμφρηστός (2315μ.). Ολόκληρη αυτή η ορεινή περιοχή αποτελεί τις λεγόμενες Αιτωλικές Αλπεις οι διαβάσεις των οποίων παρουσιάζονται αγριότερες και δυσβατώτερες και από αυτή τη ζώνη των υψηλών ορέων. Το ορμητικό ποτάμι Μόρνος, που στην Αρχαιότητα λεγότανε Δάφνος, πηγάζει από την Οίτη και προσδιορίζει τα Ανατολικά όρια της ορεινής Αιτωλίας, ενώ το ποτάμι Εύηνος (Φίδαδης) που πηγάζει από τα Βαρδούσια προσδιορίζει τα δυτικά όρια αυτής. Και τα δύο αυτά ποτάμια περνάνε από φαράγγια και καταλήγουνε στη θάλασσα. Η Ελατού συνορεύει ανατολικά με τα χωριά της Δωρίδας, Αλεποχώρι και Ζωριάνου, από τα οποία τη χωρίζει το βουνό Αρέντα. Βόρεια με το χωριό Κερασιά (Σουρούστι) και το χωριό Γρηγόρι της Ναυπακτίας, δυτικά με τα χωριά Κάτω και Ανω Χώρα και νότια με το χωριό Τερψιθέα της Ναυπακτίας. Πότε χτίστηκε το χωριό στη θέση που βρίσκεται τώρα δε βρέθηκαν χρονολογικά ντοκουμέντα, σύμφωνα όμως με τις μαρτυρίες των προγόνων μας το χωριό άρχισε να μεταφέρεται σε αυτή τη θέση ευθύς αμέσως μετά την απελευθέρωση του από τους Τούρκους, δηλαδή στις αρχές του 1829, ύστερα από καταστροφή του από πυρκαγιά που έβαλε Τουρκοαλβανικό απόσπασμα σε μία από τις επιδρομές του σε αυτό το 1820. Σήμερα το χωριό έχει 154 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2001.