Κροκύλειο.

Το Κροκύλειο ( Παλαιοκάτουνο) βρίσκεται κτισμένο σε υψόμετρο 840μ. Ο τόπος εδώ αναδίδει πατρίδα και θρησκεία δύο πόλους αρκετά συνδεδεμένους με την ιστορία των αγώνων και των μεγάλων κατακτήσεων του έθνους μας. Εδώ γαλουχήθηκε ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, ο οποίος γεννήθηκε στο κοντινό Αβορίτι, τα γράμματα και οι ιδέες του οποίου τον ανέδειξαν σε μεγάλο αγωνιστή ενάντια στην Τουρκοκρατία.Διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα φανερώνουν την ύπαρξη αρχαιολογικού οικισμού στο χώρο του Δ.Δ. Κροκυλείου. Από την ακροποταμιά του Μόρνου και μέχρι το σημερινό χωριό υπήρχαν σκόρπιοι συνοικισμοί, σαν κροκάλες ποταμιού και ίσως από αυτό το χαρακτηριστικό, το χωριό να ονομάστηκε Κροκύλειο. Το καλοκαίρι του 426 π.Χ. ο Δημοσθένης, στρατηγός των Αθηναίων, πριν επιτεθεί στο Αιγίτιο, κατέλαβε το Κροκύλειο, καθώς και την Ποτιδάνια και το Τείχιο. Έχουν εντοπιστεί στην περιοχή ερείπια οχύρωσης και αρχαίων κτηρίων, καθώς και λαξευτοί τάφοι μέσα στους βράχους. Ο Έπαρχος, μάλιστα, Δωρίδας, Καλαμίδας, σε διοικητική έκθεση του 1849 επισημαίνει την ύπαρξη ερειπίων περικαλλούς ναού στο τοπωνύμιο του «Σωτήρος». Ίσως να πρόκειται για ερείπια του Σωτήρος Απόλλωνα πάνω στα οποία κτίστηκε ο ναός του Σωτήρος Χριστού. Κατά τον Έπαρχο παρατηρήθηκαν τετράγωνοι κι επιμήκεις λίθοι. Το Κροκύλειο ήταν μετά την Αρτοτίνα το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής, τόσο στα προεπαναστατικά χρόνια όσο και μετά την απελευθέρωση. 'Ενα από τα τέσσερα σχολαρχεία της επαρχίας Δωρίδας λειτουργούσε στο Κροκύλειο, όπου και φιλοξενούσε 150 παιδιά από 15 χωριά της ορεινής Δωρίδας. Μπροστάρης το Κροκύλειο σε όλους τους αγώνες του έθνους και ιδιαίτερα σε αυτόν του 1821.Το Κροκύλειο εκτός από την πλούσια φυσική ομορφιά, τα δάση του, τα καρποφόρα δέντρα, τις δροσερές ρεματιές του κατάφυτες από ιτιές, καρυδιές και πλατάνια, διαθέτει γραφικά ξωκλήσια, παλιά αρχοντικά, μουσείο Λαϊκής Tέχνης, Βρύση - Μνημείο στο στόμιο της οποίας σκάλισαν προτομές δημοτικών αρχόντων, το κτίριο (δημοτικό σχολείο) που χτίστηκε το 1904 δαπάνη ΑΝΔΡΕΑ ΣΥΓΓΡΟΥ καθώς και ένα αξιόλογο ξενώνα.