Οι Πενταγιοί Φωκίδος, Πενταγιού όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι ένα γραφικό χωριό της επαρχίας Δωρίδος,σε υψόμετρο 950μ. Δεν μπορεί να περιγράψει κανείς τους Πενταγιούς χωρίς να αναφερθεί στην θρυλική και πολυτραγουδισμένη ανά το πανελλήνιο, Μαρία Πενταγιώτισσα, την όμορφη "δασκαλοπούλα", που στην ποδιά της "σφάζονταν παλικάρια". Η Πενταγιού είναι κτισμένη στα 950μ υψόμετρο, κάτω από το Ξηροβούνι και αποτελεί συνέχεια της αρχαίας Ελληνικής Ρίγας στο τοπωνύμιο Παλαιοχώρι που βρίσκεται είκοσι λεπτά βορειανατολικά της. Η ονομασία του πρόηλθε ίσως από τους πέντε προστάτες αγίους του ή από τους πέντε δρόμους ‘’πέντε αγνιαί’’ που ξεκινούσαν από την πλατεία του προς τα άλλα χωριά, ενώ κατά το μελετητή Ιω.Παπαγεωργίου, πήρε το όνομά του από τους πέντε αδερφούς ‘’πέντε γιους’’ Καμπεραίους που πρωτοεγκαταστάθηκαν στο χωριό. Όταν το 1826,μετά την έξοδο του Μεσολογγίου, μια ομάδα αγωνιστών κατέφυγε στους Πενταγιούς,ο Μουσταφάμπεης με δυο χιλιάδες Τούρκους χτύπησε το χωριό. Έλληνες αγωνιστές με επικεφαλής τους Ράγκο και Τσόγκα τους καταδίωξαν προς τον Κόκκινο όπου και νικήθηκαν από το Σκαλτσοδήμο. Δραστήριοι οι Πενταγιώτες ανέδειξαν προσωπικότητες που ενδιαφέρθηκαν για τα προβλήματα όχι μόνο του τόπου τους, αλλά και ολόκληρης της Δωρίδας. Το 1905 ο Πενταγιώτης Παπατσούρης Αθανάσιος έκδοσε την πρώτη Δωρική εφημερίδα με τίτλο "Δωρίς" από όπου υψώνει φωνή διαμαρτυρίας για την άθλια κατάσταση των χωριών σε θέματα που αφορούσαν την εκπαίδευση, την δημόσια ασφάλεια, τις συγκοινωνίες. Οι Πενταγιώτες τιμώντας τον, ονόμασαν το αθλητικό τους κέντρο "Αθανάσιος Παπατσούρης". Επίσης εκδίδουν ως συνέχεια την πολυσέλιδη και βραβευμένη εφημερίδα "Πενταγιώτικοι Στοχασμοί". Στην Πενταγιού υπάρχουν αρκετά γραφικά ξωκλήσια και η επιβλητική εκκλησία τους οι Παμμεγίστοι Ταξιάρχες. Ακόμη το χωριό διαθέτει πολιτιστική αίθουσα που φέρνει την ονομασία "Βαρδουσιακή σχολή Ελευθέριου Λόγου¨ στην οποία υπάρχει βιβλιοθήκη 300 τόμων, δημοτικό σχολείο και αγροτικό ιατρείο. 
Αξιοθέατα:
-Η πλακόστρωτη πλατεία του χωριού, με έναν αιωνόβιο πλάτανο να δεσπόζει στη μέση.
-Η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο, δίπλα στην πλατεία.
-Το παλιό Μοναστήρι του Αγ.Παντελεήμονα, δύο χιλιόμετρα από τους Πενταγιούς, που λειτουργεί τουλάχιστον από το 1416 μΧ.
-Η "μεγάλη βρύση", χώρος αναψυχής στο "κάτω χωριό" με πέντε πηγές κρυστάλλινου νερού και παιδική χαρά.
-Η "βρύση του Μαστρογιάννη" και τα "Τσωραίικα Πλατάνια", όπου λειτουργούσε παλιά η "πάνω πλατεία" του χωριού.
-Τα ορειβατικά μονοπάτια που οδηγούν στα πολυάριθμα εξωκλήσια.
-Το παραδοσιακό πανηγύρι στην πλατεία του χωριού, στις 26 και 27 Ιουλίου, στη γιορτή του Αγ. Παντελεήμονα.
-Το "ρουμελιώτικο αντάμωμα" που διοργανώνεται από το Δήμο Βαρδουσίων. Ένα ολοήμερο παραδοσιακό ρουμελιώτικο γλέντι, κάθε καλοκαίρι το Σάββατο μετά τον Δεκαπενταύγουστο.
-Τα Αρχοντικά Μαρίας Πενταγιώτισσας και Δημήτρη Τουρκάκη (Παπαγεωργίου)
-Η πλακόστρωτη πλατεία του χωριού, με έναν αιωνόβιο πλάτανο να δεσπόζει στη μέση.
-Η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο, δίπλα στην πλατεία.
-Το παλιό Μοναστήρι του Αγ.Παντελεήμονα, δύο χιλιόμετρα από τους Πενταγιούς, που λειτουργεί τουλάχιστον από το 1416 μΧ.
-Η "μεγάλη βρύση", χώρος αναψυχής στο "κάτω χωριό" με πέντε πηγές κρυστάλλινου νερού και παιδική χαρά.
-Η "βρύση του Μαστρογιάννη" και τα "Τσωραίικα Πλατάνια", όπου λειτουργούσε παλιά η "πάνω πλατεία" του χωριού.
-Τα ορειβατικά μονοπάτια που οδηγούν στα πολυάριθμα εξωκλήσια.
-Το παραδοσιακό πανηγύρι στην πλατεία του χωριού, στις 26 και 27 Ιουλίου, στη γιορτή του Αγ. Παντελεήμονα.
-Το "ρουμελιώτικο αντάμωμα" που διοργανώνεται από το Δήμο Βαρδουσίων. Ένα ολοήμερο παραδοσιακό ρουμελιώτικο γλέντι, κάθε καλοκαίρι το Σάββατο μετά τον Δεκαπενταύγουστο.
-Τα Αρχοντικά Μαρίας Πενταγιώτισσας και Δημήτρη Τουρκάκη (Παπαγεωργίου)
