Το χωριό βρίσκεται στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, στην ορεινή Ναυπακτία και ανήκει στο δήμο Αποδοτίας.Είναι κτισμένο στο βουνό της Οξυάς σε ύψος 1200 μέτρων με θέα την οροσειρά των Βαρδουσίων, στο σημείο όπου τρεις διαφορετικοί νομοί συναντώνται: Αιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας. Στην ουσία αποτελεί το τελευταίο χωριό της ορεινής Ναυπακτίας πριν το πέρασμα προς τη Φθιώτιδα.
Αποτελείται από το πάνω χωριό και το κάτω που είναι περισσότερο γνωστό ως «Καλύβια». Το χωριό τους χειμερινούς μήνες σχεδόν δεν κατοικείται (μονοψήφιος αριθμός κατοίκων). Το καλοκαίρι ωστόσο αποτελεί αγαπημένο προορισμό πολλών ανθρώπων. Απέναντί του στέκεται προστατευτικά το βουνό Ταμπούρια, που ήταν το καταφύγιο της κλεφτουριά της Ρούμελης, επί τουρκοκρατίας. Στο βουνό αυτό δεν πάτησε τούρκου ποδάρι και παραμένει ατόφιο, αμόλυντο και περήφανο. Όλο το μέρος αποτελεί ένα μνημείο φυσικής ομορφιάς!! Φυσικό τοπίο απείρου κάλλους που δεν έχει αλλοιωθεί στο παραμικρό από την ανθρώπινη παρέμβαση.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο νοτιότερο δάσος οξυάς στην Ευρώπη. Το δάσος βρίσκεται στα βόρεια του χωριού και φαίνεται σαν να προσπαθεί να καταλάβει το μεγάλο λιβάδι που συνεχίζεται έως την κορυφή του βουνού της Οξυάς, τη Σαράνταινα, και αποτελεί την καρδιά της Ρούμελης. Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ σταμάτησε το δρόμο της η οξυά κουρασμένη και δεν ακολούθησε το ξάδερφό της, τον έλατο, στο ταξίδι τους. Αραξε και έγινε έτσι το πιο δασύ δάσος, το τελευταίο στη νότια Ευρώπη και το πιο όμορφο. Το δημοτικό μας τραγούδι, με λίγες λέξεις λέγει: «Βελούχι μου πεντάμορφο κι Οξυά ζωγραφισμένη, λιώστε τα χιόνια γρήγορα να χορταριάσει ο τόπος...» Είναι πράγματι η Γραμμένη Οξυά, ζωγραφισμένη και τραγουδισμένη. Μοναδικής επίσης ομορφιάς είναι ο ορεινός όγκος των Βαρδουσίων. Πρόκειται για ένα τοπίο αλπικής ομορφιάς. Τα Βαρδούσια έχουν έντονο ανάγλυφο με μεγάλα φαράγγια και γυμνούς βράχους, δάση με Κεφαλληνιακή ελάτη και ανοικτά βοσκοτόπια στα μεγάλα υψόμετρα. Συχνά αναφέρονται ως «Βουνό των νερών» και «Ελληνικές Άλπεις». Η ψηλότερη κορφή τους είναι ο «Κόρακας» (2.475 μ.) και βρίσκεται στο νότιο τμήμα του βουνού. Στις κορυφές του δυτικού τμήματος την άνοιξη δημιουργείται «ψιλή βροχή» που μοιάζει με καταρράκτη, λόγω των χιονιών που λιώνουν και εξαιτίας των αρνητικών κλίσεων που οι κορυφές παρουσιάζουν σε ορισμένα σημεία. Από αυτό το φαινόμενο πολλοί ντόπιοι ονομάζουν τα Βαρδούσια και ως «Ανεμιστός».Το δυτικό συγκρότημα είναι το πιο άγριο και ταυτόχρονα εκπληκτικά όμορφο τοπίο που συναντάται στα Βαρδούσια.
Το παλαιό όνομα του χωριού ήταν Σιτίστα, προφανώς απο τα πολλά σιτηρά που είχε, αλλά το 1927 πήρε το όνομα Γραμμένη Οξυά από μια οξυά που υπήρχε στη κορυφή του βουνού, στη θέση Ρίπα. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας οι καπεταναίοι όπως περνούσαν το χειμώνα με τα παληκάρια τους χάραζαν ένα σημάδι ψηλά στον κορμό της οξυάς, γιατί τα χιόνια έφταναν τα δύο μέτρα, δείγμα του ότι πέρασαν. Στην ίδια οξυά, την άνοιξη που γύριζαν να πιάσουν ξανά τη θέση τους, άφηναν χαμηλά τώρα το ίδιο σημάδι. Αν δεν εύρισκαν το ίδιο σημάδι την άνοιξη κάποιου καπετάνιου έλεγαν με πόνο και θλίψη: αχ να βάλει ο θεός το χέρι του να μην τον χάλασε κανένας Τούρκος.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1828 στη θέση Ρίπα πραγματοποιήθηκε και η μάχη της Γραμμένης Οξυάς στην οποία οι Έλληνες αγωνιστές κατατρόπωσαν τους Τούρκους. Από τα τοπωνύμια του χωριού προκύπτει οτι το διάσελο (Ρίπα) της Οξυάς που ήταν η μόνη διάβαση του ορεινού όγκου της Ρούμελης, πέρασαν οχυρώθηκαν και πολέμησαν καπεταναίοι όπως: ο Πορτοκάλης, ο Σιαφάκας, ο Λωρής ο Τσάμ Καλόγερος, ο Σκαλτσοδήμος, ο Ταγματάρχης Μιχαλόπουλος (στη Μιχαλόλακα) και άλλοι αετοί της λευτεριάς, που ο καθένας είχε στο βουνό από ένα ή περισσότερα οχυρώματα (ταμπούρια) και φύλαγαν Θερμοπύλες.
Το Σεπτέμβρη του 1828, δύναμη 3000 τούρκων στρατιωτών με αρχηγό τον Ασλάν Μπέη, ξεκίνησαν απο την Υπάτη και έφτασαν στο Γαρδίκι όπου και στρατοπέδευσαν για να ξεκουραστούν. Γέμισε ο τόπος τούρκους και τουρκαλβανούς. Μόλις ενισχύθηκαν και με άλλους τούρκους αρχηγούς, κινήθηκαν προς το διάσελο της Οξυάς να περάσουν και στη συνέχεια να καταλάβουν τις ελεύθερες επαρχίας των Κραβάρων. Στις 23 Σεπτεμβρίου 1828, στη θέση Ρίπα έγινε η μάχη της Γραμμένης Οξυάς, όπου ο τουρκικός στρατός νικήθηκε από τους λιγοστούς αλλά με ατσάλινη ψυχή Ελληνες και υποχώρησε πρός το τελευταίο διάσελο της Κειθερίπας, όπου το μέρος προς τη Γραμμένη Οξυά είναι δύσβατο και απότομο. Βλέποντας οι τούρκοι αρχηγοί μετά από πολλές προσπάθειες, οτι είναι αδύνατο να προχωρήσουν, εγκατέλειψαν το χώρο και ντροπιασμένοι επέστρεψαν στο Γαρδίκι, αφού απώλεσαν στο πεδίο της μάχης περί τους 100 νεκρούς στρατιώτες.
Στη βουνοκορφή στα ανατολικά του χωρίου υπάρχει υπόγειος τάφος μακεδονικού τύπου, ο οποίος ονομάζεται από τους ντόπιους Χωνοκλησιά λόγω της εντύπωσης μικρού ναού που δίνει. Στην περιοχή έχουν βρεθεί επίσης ερείπια αρχαίου οικισμού και κεραμικά είδη πελασγικής επιρροής. Ανάμεσα στα εξωκλήσια Άγιος Δημήτριος και Αγία Μαρίνα της Γραμμένης Οξυάς υπάρχουν ίχνη αρχαίων κτισμάτων.
Στον δρόμο προς Αρτοτίνα, μετά την γέφυρα του Φίδαρι - Εύηνου, υπάρχει το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδόμου. Στο μοναστήρι αυτό βρίσκεται το κελί του Αθανάσιου Διάκου. Στο χωριό υπάρχουν επίσης πάρα πολλά μικρά ξωκλήσια όπως του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Μαρίνας, του Αγίου Δημητρίου κ.α. Αξίζει να τους αφιερώσετε έναν απογευματινό περίπατο.Υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές για περιπάτους και μικρές εξορμήσεις. Μπορείτε να ξεκινήσετε με μια πεζοπορία από το πάνω χωριό προς το κάτω (τα λεγόμενα Καλύβια). Στο δρόμο θα συναντήσετε την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη ενώ η διαδρομή προσφέρεται για να μαζέψετε τη ρίγανή σας. Άλλη επιλογή είναι να ξεκινήσετε από το σχολείο του χωριού, να περάσετε από την εκκλησίτσα της Αγίας Παρασκευής και να φτάσετε μέχρι το γήπεδο του χωριού στην τοποθεσία «Μητσάρα». Ωραία πρόταση είναι και μια βόλτα στο ελατοδάσος που σκεπάζει το χωριό και είναι γνωστό ως «Κεφαλάρι».
Φυσικά μην παραλειψετε μια βόλτα στο δάσος της οξυάς με στάση για κολατσιό στη βρύση του «Αρβανίτη». Αν σας αρέσουν οι πεζοπορίες στη φύση ξεκινήστε για το ορειβατικό καταφύγιο που βρίσκεται στο διάσελο Γαρδικίου-Γραμμένης Οξυάς. Το καταφύγιο είναι μεγάλο και άνετο.
Από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε για την κορυφή του όρους της Οξυάς, τη Σαράνταινα (ύψος 1926μ). Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομά της από τους σαράντα ανθρώπους που πέθαναν κοντά στο σημείο αυτό όταν, γυρίζοντας από γάμο στη Γραμμένη Οξυά, έπεσαν σε χιονοθύελλα.
Μην παραλείψετε επίσης να κατεβείτε μέχρι το ποτάμι του Ευήνου. Το τοπίο είναι φανταστικό. Στις όχθες του ποταμού υπάρχουν έλατα και τεράστια πλατάνια. Ανεβείτε το ποτάμι, μόνο να ξέρετε ότι το περπάτημα στις πέτρες είναι δύσκολο και κουραστικό. Το καλοκαίρι πολλοί πηγαίνουν για ψάρεμα πέστροφας. Για πιο μακρινές εκδρομές, πρώτη στη λίστα βρίσκεται μια βόλτα στα Βαρδούσια. Μια πολύ γνωστή διαδρομή έχει την αφετηρία της από την Αρτοτίνα και κινείται στις βόρειες πλαγιές των Βαρδουσίων όπου στη βάση τους κυλάει το «Καρυώτικο» ρέμα που σχηματίζει τον ποταμό Εύηνο. Η διαδρομή είναι κατάφυτη και προσφέρει μια υπέροχη θέα προς τα Βαρδούσια.
Στην πορεία μπορεί να συναντήσει κανείς πηγές ενώ την Άνοιξη μπορείτε να απολαύσετε τον καταρράκτη «Κρεμαστό» ή «Ανεμιστό» που δημιουργείται από το λιώσιμο των χιονιών. Στη συνέχεια θα φτάσετε στο πιο ψηλό σημείο της διαδρομής, στα 1720μ. υψόμετρο κοντά στα καταφύγια των Βαρδουσίων. Η διαδρομή καταλήγει στο χωριό Αθανάσιος Διάκος όπου θα δείτε τη γραφική πλατεία του χωριού με τον επιβλητικό πλάτανο και την πετρόκτιστη εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Μια άλλη επίσης ενδιαφέρουσα διαδρομή, λίγο πιο μακρινή όμως, είναι ο γύρος της τεχνητής λίμνης του Μόρνου, όπου ανάλογα με την εποχή μπορείτε να θαυμάσετε το αναδυόμενο χωριό Κάλλιο. Ακολουθήστε το δρόμο για Ναύπακτο. Από το χωριό Πενταγιοί η λίμνη αρχίζει να είναι ορατή.
