Βαρδούσια.


Τα Βαρδούσια...
Τα Βαρδούσια με ύψος 2.495 μ. είναι ένας μεγάλος ορεινός όγκος και, ίσως ένας από τους πιο όμορφους της ελληνικής φύσης με ανάγλυφο ιδιαίτερα σκληρό. Έχει άγριες και απότομες κορφές που είναι γνωστές για την ομορφιά τους και την δυσκολία τους.
Η ονομασία Βαρδούσια - από τη σλαβική λέξη Βαρδούσι που σημαίνει βουνό - αντικατέστησε το τοπικό όνομα Ανεμιστός ( που ταιριάζει απόλυτα με το ότι τα νερά που τρέχουν προς το οροπέδιο Κουφόλακα από τις κορφές Κάτω και Πάνω Ψηλό, σκορπάνε με τον αέρα, δηλαδή ανεμίζονται) .
Το αρχαίο ελληνικό όνομα των Βαρδουσίων είναι Κόραξ, ονομασία που επιβιώνει μέχρι σήμερα ειδικά στον τοπικό πληθυσμό ο οποίος χρησιμοποιεί κυρίως την αρχαία ονομασία.
Αλπικό βουνό σε μικρογραφία , θα μπορούσαμε αν θέλαμε να το συγκρίνουμε με αυτά της κεντρικής Ευρώπης . Πλούσιο σε αντιθέσεις , εντυπωσιακές κορφές , έντονο ανάγλυφο, στοιχεία παραδοσιακά , το κάνουν μοναδικό .
Η ψηλότερη κορφή των Βαρδουσίων είναι ο Κόρακας (2.495 μ.) και βρίσκεται στο νότιο τμήμα του βουνού. Τα δυτικά Βαρδούσια συνορεύουν με το νομό Αιτωλ/νίας και έχουν ως φυσικό σύνορο το Κοκκινόρεμα και ένα χαμηλό διάσελο ύψους 1.370 μ. που τα χωρίζουν από τα όρη Ναυπακτίας. Ανατολικά ο ποταμός Μόρνος χωρίζει τα Βαρδούσια από την Γκιώνα, ενώ νότια η κορυφογραμμή του Κόρακα σταματά σταδιακά μέχρι την τεχνητή λίμνη του Μόρνου. Στα βορειοδυτικά με το διάσελο της Γραμμένης Οξυάς ενώνονται με την Σαράνταινα και βόρεια αφορίζονται με την κοιλάδα του ποταμού Βίστριτσα (αρχαίος Ίναχος). Βορειανατολικά φθάνουν μέχρι το χωριό Μάρμαρα και ένας χαμηλός αυχένας τα συνδέει με την Οίτη.
Το φυσικό ανάγλυφο των Βαρδουσίων χωρίζεται σε τρία μέρη:
Το νότιο που περιλαμβάνει την ψηλότερη κορφή Κόρακας (2.495 μέτρα) με την εντυπωσιακή κορυφογραμμή, το δυτικό με τις επιβλητικές, απότομες κορφές του και το βόρειο με τις στρογγυλεμένες κορφές.
Το νότιο συγκρότημα περιλαμβάνει μία εκτενή κορυφογραμμή περίπου 17 χιλιομέτρων. Οι κορφές Αετός, Λιοντάρι, η Aνώνυμη (υψ. 2.437 μ.) καθώς και η ψηλότερη κορυφή Κόρακας πλαισιώνουν ένα μικρό οροπέδιο, γνωστό ως Μέγας Κάμπος. Νοτιότερα του Κόρακα υπάρχουν οι κορφές Κοκκινιάς (2.406 μ.), Όρνιο (2.287 μ.), Τραπεζάκι (1.867 μ.) ,Κοράκια (2.180 μ.).
Ανάμεσα στο νότιο και το δυτικό συγκρότημα έχουμε το διάσελο Μετερίζια υψ. 2.058 μ..
Το δυτικό συγκρότημα των Βαρδουσίων ίσως είναι το εντυπωσιακότερο, καθώς περιλαμβάνει κορφές απόκρημνες όπως οι Σούφλες (2.260 μ.), η Αλογόραχη, η Πυραμίδα (2.350 μ.), το Γιδοβούνι (2.087 μ.), Πάνω (2.120 μ) και Κάτω Ψηλό (2.140 μ.). Συγκεκριμένα, οι κορφές Πάνω και Κάτω ψηλό είναι δύο απότομα μυτίκια που χρειάζονται δύσκολη αναρρίχηση για την προσέγγισή τους. Την άνοιξη από τις κορφές αυτές δημιουργείται «ψιλή βροχή», λόγω των χιονιών που λιώνουν και εξαιτίας των αρνητικών κλίσεων που παρουσιάζουν σε ορισμένα σημεία. Από αυτό το φαινόμενο πολλοί ντόπιοι ονομάζουν και τα Βαρδούσια ως «Ανεμιστός».
Το βόρειο τμήμα των Βαρδουσίων χαρακτηρίζεται από μια μακριά κορυφογραμμή με ομαλές κλίσεις, που έχει κατεύθυνση Βόρεια - Βορειοδυτικά καθώς καταλήγει στην Οξυά. Οι κορφές αυτές είναι γυμνές απ΄τα 1.700 μέτρα και πάνω, και όσο κινούμεθα βορειότερα το ύψος των κορφών μειώνεται και οι κορφές γίνονται περισσότερο δασωμένες. Οι βόρειες κορφές του βουνού είναι σχετικά ομαλές με ψηλότερη τη Μεγάλη Χούνη (2.286 μ.) και μετά το Σινάνι (2.059 μ.), Ομαλό (1.832 μ.), Μηλιά (1.791 μ.), Πολεμίστρα (1.680 μ.) οι οποίες σταδιακά ενώνονται με τις πλαγιές της Οξυάς.
Ορειβασία :
Τμήμα τoυ Ε4 από τη Γραμμένηvη Οξιά ως τoν Αθανάσιο Διάκο.
Ανάβαση στoν Κόρακα από τα καταφύγια.
Αναβάσεις στις κoρυφές τoυ Δυτικού Συγκροτήματος (Σκoύφια, Σoύφλες, Αλoγόραχη, Πλάκα, Πυραμίδα, Γιδοβούνι).
Ανάβαση στο Βόρειο Συγκρότημα (Βουνό της Χωμήριαvης).
Διάσχιση της Νότιας Κoρυφoγραμμής
Διασκελισμός Οξιάς - Βαρδουσίων.
Ανάβαση στον Κόρακα από τις Κoπρισιές.
Διασκελισμός του Δυτικού Συγκροτήματος.
Πορεία από τον Αθανάσιο Διάκο ως τον Κoυvιάκo.
Πορεία από το Διακόπι ως τα Μετερίζια.
Πορεία με βάση την Σκασμέvη Στρoύγκα.
Πορεία με βάση τα Λιβάδια της Αρτoτίνας.
Αναρριχητικές Διαδρομές:
Πενήντα Διαδρομές στο Νότιο Συγκρότημα (Κόρακας, Σκόρδα Πιτιμάλικου, Κορφή, Βράχος Λιοντάρι, Βράχος Αϊτός, του Γκιώνη το Πλάι, Σκόρδα Μουσουνίτσας)
Σαράντα εννέα Διαδρομές στο Δυτικό Συγκρότημα (Κεντρική & Δυτική Σούφλα, Αλογοράχη, Πλάκα, Πυραμίδα, Κάτω & Πάνω Ψηλό, Γιδοβούνι)
Τρεις Διαδρομές στο Βόρειο Συγκρότημα (Μεγάλο Ζαστάνο).
Πεζοπορία:
Για την κλασσική ανάβαση στον Κόρακα ξεκινάμε από την Άνω Μουσουνίτσα., φτάνουμε στη θέση Σταυρός και καταλήγουμε στα καταφύγια. Από το δεύτερο καταφύγιο φτάνουμε στις Πόρτες. Από κει βγαίνουμε στο Μέγα Κάμπο το οροπέδιο της κορφής. Υπάρχουν δύο εξίσου σύντομοι δρόμοι : α) οι Κοπρισιές , όπου είναι το ρέμα της Μουσουνίτσας το οποίο μας βγάζει στο Μέγα Κάμπο και από κει αριστερά στην κορφή. β) από το Ασανσέρ, που αρχίζει από τα δάση πάνω από τη Μουσουνίτσα και βγαίνει στην κορυφογραμμή πολύ κοντά στον Κόρακα. Η διάσχιση της κορυφογραμμής Κόρακα και δύο Σκόρδων έχει φανταστική θέα στα Βαρδούσια και στη Γκιώνα. Στο δυτικό συγκρότημα υπάρχουν ξεχωριστοί δρόμοι που οδηγούν στις διάφορες κορυφές όπως δυτική και βόρεια Σούφλα και Γιδοβούνι. Τέλος μπορούμε να συνδυάσουμε διαφορετικές πορείες και να κάνουμε διασχίσεις από χωριό προς χωριό ή από το ένα βουνό σε κάποιο άλλο. Η πιο εντυπωσιακή διάσχιση είναι Κουνιάκος - Γαρδίκι.
Οικολογία:
Κύριο χαρακτηριστικό των Βαρδουσίων είναι η εκτεταμένη αλπική περιοχή που περιλαμβάνει τόσο την αλπική ζώνη όσο και ένα μεγάλο μέρος της υποαλπικής. Μεγάλα καταπράσινα λιβάδια απλώνονται ανάμεσα στις κορφές. Σε αυτά βόσκουν 15.000 – 20.000 γιδοπρόβατα. Στην περιοχή του Κάτω Ψηλού υπάρχουν δύο ζευγάρια χρυσαετών, ένα ζευγάρι γυπαετών, μερικές ποντικογερακίνες και βραχοκιρκίνεζα. Συναντάμε επίσης ορεινές πέρδικες, χιονοψάλτες, βουνοσταχτάρες και κιτρινοκαλιακούδες.
Στα χαμηλότερα κυριαρχούν ελατοδάση, σφένδαμια, πουρνάρια , πλατάνια, ιτιές, φυλλοβόλοι δρυς, αριές, κουμαριές, πουρνάρια, κ.λ.π. Εκει συναντάμε σπάνια είδη πανίδας, όπως αγριοκάτσικο, ζαρκάδι, αγριόχοιρος, ελάφι, αλεπού, ασβός, τσακάλι, κουνάβι, νυφίτσα, λαγός, σκίουρος, λύκος, αετός, γύπας, γεράκι, κουκουβάγια, πέρδικα, δρυοκολάπτης, τσαλαπετεινός, και μια μεγάλη ποικιλία από έντομα και ερπετά.
Το όριο των Βαρδουσίων προς τα δυτικά είναι ο ποταμός Εύηνος, όπου κολυμπάνε ακόμα οι πέστροφες. Εδώ ζει και η βίδρα, απειλούμενο θηλαστικό των ποταμών.